خاطره ها، گپ هایی از گذشته

دیورند نویسنده: راجیو دوگرا مترجم: دوکتور عبدالله هیواد ادیتور: داکتر وحید تایمن ناشر: انتشارات امیری صفحه آرا و طراح جلد: حکیم حکمت چاپ اول: خزان ۱۳۹۸ تیراژ: ۱۰۰۰ نسخه ایمیل: [email protected] مراکز پخش: ۱- جوی شیر، انتشارات امیری ۲- پل سرخ، مارکیت ملی، انتشارات امیری تماس: ۰۷۴۴۴۴۰۰۰۹

این کتاب که ماحصل یازده سال تدریس و پژوهش در رشته روابط بین الملل و سیاست خارجی در هر دو مقطع لیسانس و ماستری، و همچنین هژده سال کار دیپلوماتیک در وزارت امور خارجه و در چارچوب حکومت افغانستان است، سعی دارد تا بنیان‌های سیاست خارجی افغانستان و حوزه‌های معرفت شناختی و هستی شناسانه مرتبط به آن را به مداقه به بررسی گیرد. در این کتاب کوشش می‌شود تا ضمن نگاه جامع به پویش‌ها، پوشش‌ها و کنش‌های سیاست خارجی افغانستان پس از یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱ میلادی، دایره‌های سه گانه و حلقه‌های پنج‌گانه سیاست خارجی افغانستان نیز مورد بررسی قرار گیرد. کتاب به دو بخش کلی تقسیم شده است؛ بخش اول به بنیان‌های معرفتی سیاست خارجی افغانستان پرداخته است. بخش دوم به صورت عملی پویش‌ها و کنش‌های سیاست خارجی افغانستان در قبال کشورهای منطقه و تعامل آن با نظام بین الملل را مورد بررسی قرار داده و کوشش به عمل آمده تا در این فصل جنبه‌های مختلف روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی افغانستان واکاوی شود.

کتاب دام خرس در جنوری سال ۱۹۹۲ اولین بار به زبان انگلیسی چاپ شد. کار نوشتن کتاب به احتمال زیاد قبل از اگست سال ۱۹۹۱ تمام شده بود. نویسندۀ دام خرس جنرال محمد یوسف است که از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۷ رییس میز افغانستان/ بیروی افغان در آی‌اس‌آی/ سازمان استخبارات مرکزی نیروهای مسلح پاکستان بود. دام خرس کتاب افشاگرانه است و نقش ارتش پاکستان، آی‌اس‌آی و حکومت جنرال ضیاالحق را در جنگ دهۀ هشتاد افغانستان توضیح می‌دهد. این کتاب سابقۀ تاریخی وضع امروز افغانستان را تشریح می‌کند. ناتو و امریکا در مهار شورش گروه طالبان موفق نشدند و حال بدون قید و شرط افغانستان را ترک می‌کنند. ناتو می‌گوید که پاکستان عقبۀ راهبردی برای طالبان فراهم ساخت و ارتش این کشور از این گروه حمایت اعلام‌ناشده کرد. اصطلاحات مثل شورای کویته و شورای پشاور را کشورهای عضو ناتو ترویج کردند. اما ایالات متحده اولین قدرتی نیست که در ماموریت ضد شورش‌‌گری‌اش در افغانستان موفق نشد. در قرن ۲۰ شوروی جنگ افغانستان را به پارتیزان‌های اسلام‌گرای جهاد‌باور مورد حمایت پاکستان باخت. اگر از این منظر به قضیه ببینیم می‌توانیم حکم کنیم که آی‌اس‌‌آی دو ابر قدرت را در افغانستان ناکام ساخت. دام خرس داستان بدل شدن افغانستان به ویتنام شوروی از منظر آی‌اس‌آی است و به همین دلیل سابقۀ تاریخی وضع امروز افغانستان را توضیح می‌دهد. دلیل ترجمۀ این اثر هم همین است.